THE LOST CITY

The Lost City

An explorer’s encounter with the ruined city of Machu Picchu, the most famous icon of the Inca civilisation

A             When the US explorer and academic Hiram Bingham arrived in South America in 1911, he was ready for what was to be the greatest achievement of his life: the exploration of the remote hinterland to the west of Cusco, the old capital of the Inca empire in the Andes mountains of Peru. His goal was to locate the remains of a city called Vitcos, the last capital of the Inca civilisation.

Cusco lies on a high plateau at an elevation of more than 3,000 metres, and Bingham’s plan was to descend from this plateau along the valley of the Urubamba river, which takes a circuitous route down to the Amazon and passes through an area of dramatic canyons and mountain ranges.

B              When Bingham and his team set off down the Urubamba in late July, they had an advantage over travellers who had preceded them: a track had recently been blasted down the valley canyon to enable rubber to be brought up by mules from the jungle. Almost all previous travellers had left the river at Ollantaytambo and taken a high pass across the mountains to rejoin the river lower down, thereby cutting a substantial corner, but also therefore never passing through the area around Machu Picchu.

C         On 24 July they were a few days into their descent of the valley. The day began slowly, with Bingham trying to arrange sufficient mules for the next stage of the trek. His companions showed no interest in accompanying him up the nearby hill to see some ruins that a local farmer, Melchor Arteaga, had told them about the night before. The morning was dull and damp, and Bingham also seems to have been less than keen on the prospect of climbing the hill. In his book Lost City of the Incas, he relates that he made the ascent without having the least expectation that he would find anything at the top.

D            Bingham writes about the approach in vivid style in his book. First, as he climbs up the hill, he describes the ever-present possibility of deadly snakes, ‘capable of making considerable springs when in pursuit of their prey’; not that he sees any. Then there’s a sense of mounting discovery as he comes across great sweeps of terraces, then a mausoleum, followed by monumental staircases and, finally, the grand ceremonial buildings of Machu Picchu. ‘It seemed like an unbelievable dream the sight held me spellbound ’, he wrote.

E            We should remember, however, that Lost City of the Incas is a work of hindsight, not written until 1948, many years after his journey. His journal entries of the time reveal a much more gradual appreciation of his achievement. He spent the afternoon at the ruins noting down the dimensions of some of the buildings, then descended and rejoined his companions, to whom he seems to have said little about his discovery. At this stage, Bingham didn’t realise the extent or the importance of the site, nor did he realise what use he could make of the discovery.

F            However, soon after returning it occurred to him that he could make a name for himself from this discovery. When he came to write the National Geographic magazine article that broke the story to the world in April 1913, he knew he had to produce a big idea.

He wondered whether it could have been the birthplace of the very first Inca, Manco the Great, and whether it could also have been what chroniclers described as ‘the last city of the Incas’. This term refers to Vilcabamba the settlement where the Incas had fled from Spanish invaders in the 1530s. Bingham made desperate attempts to prove this belief for nearly 40 years. Sadly, his vision of the site as both the beginning and end of the Inca civilisation, while a magnificent one, is inaccurate. We now know, that Vilcabamba actually lies 65 kilometres away in the depths of the jungle.

G         One question that has perplexed visitors, historians and archaeologists alike ever since Bingham, is why the site seems to have been abandoned before the Spanish Conquest. There are no references to it by any of the Spanish chroniclers – and if they had known of its existence so close to Cusco they would certainly have come in search of gold.

An idea which has gained wide acceptance over the past few years is that Machu Picchu was a moya, a country estate built by an Inca emperor to escape the cold winters of Cusco, where the elite could enjoy monumental architecture and spectacular views. Furthermore, the particular architecture of Machu Picchu suggests that it was constructed at the time of the greatest of all the Incas, the emperor Pachacuti (1438-71). By custom, Pachacuti’s descendants built other similar estates for their own use, and so Machu Picchu would have been abandoned after his death, some 50 years before the Spanish Conquest.

Thành phố đã mất

Cuộc chạm mặt của một nhà thám hiểm với thành phố đổ nát Machu Picchu, biểu tượng nổi tiếng nhất của nền văn minh Inca

A.        Khi nhà thám hiểm và học giả Hoa Kỳ Hiram Bingham đến Nam Mỹ vào năm 1911, ông đã sẵn sàng cho thành tựu vĩ đại nhất của cuộc đời mình: thám hiểm vùng nội địa xa xôi ở phía tây Cusco, cố đô đế chế Inca trên dãy núi Andes của Peru. Mục tiêu của ông là xác định vị trí tàn tích còn sót lại của một thành phố tên là Vitcos, thủ đô cuối cùng của nền văn minh Inca.

Cusco nằm trên một cao nguyên ở độ cao hơn 3.000 mét, và kế hoạch của Bingham là đi xuống từ cao nguyên này dọc theo thung lũng của sông Urubamba, theo một tuyến đường vòng xuống Amazon và đi qua một khu vực có nhiều hẻm núi hiểm trở và các dãy núi lớn.

B.        Khi Bingham và nhóm của ông khởi hành xuống Urubamba vào cuối tháng 7, họ có lợi thế hơn những người đi trước: một đường ray gần đây đã được cho nổ tung xuống hẻm núi thung lũng để tạo điều kiện cho những con la từ rừng mang cao su lên. Hầu như tất cả những người thám hiểm trước đây đã rời sông tại Ollantaytambo và đi một con đèo cao băng qua những ngọn núi để trở về dòng sông ở phía dưới, nhờ đó đã đi tắt được một quãng đáng kể, nhưng cũng vì vậy không bao giờ đi qua khu vực xung quanh Machu Picchu.

C.        Vào ngày 24 tháng 7, họ đã xuống thung lũng vài ngày. Ngày bắt đầu chậm rãi, Bingham cố gắng sắp xếp đủ số la cho chặng tiếp theo của chuyến đi. Những người bạn đồng hành của ông tỏ ra không quan tâm đến việc đi cùng lên ngọn đồi gần đó để xem một số tàn tích mà một nông dân địa phương tên Melchor Arteaga đã kể đêm trước. Buổi sáng buồn tẻ và ẩm ướt, Bingham dường như cũng không mấy mặn mà với viễn cảnh leo lên ngọn đồi. Trong cuốn sách Thành phố đã mất của người Inca của mình, ông kể rằng ông đã đi lên mà không có chút kỳ vọng rằng mình sẽ tìm thấy bất cứ thứ gì trên đỉnh.

D.        Bingham viết về cách tiếp cận ngọn đồi theo phong cách sống động trong cuốn sách của mình. Đầu tiên, khi leo lên đồi, ông mô tả khả năng những con rắn chết người vẫn luôn tồn tại, “chúng có thể tạo ra những cú bật đáng kể khi truy đuổi con mồi”; không phải là ông đã gặp bất kỳ con nào. Cảm giác khai phá được hình thành khi ông bắt gặp những cánh đồng rộng lớn, sau đó là lăng mộ, tiếp theo là những cầu thang hoành tráng và cuối cùng là những tòa nhà nghi lễ lớn của Machu Picchu. Ông viết: “Đó dường như là một giấc mơ không thể tin được, cảnh tượng đó khiến tôi bị mê hoặc”.

E.        Tuy nhiên, chúng ta nên nhớ rằng Thành phố đã mất của người Inca là một tác phẩm của nhận thức muộn màng, tận năm 1948 mới được viết ra, nhiều năm sau cuộc hành trình của ông. Các mục nhật ký của ông vào thời gian đó cho thấy sự đánh giá dần dần thành tựu của ông. Ông đã dành cả buổi chiều tại đống đổ nát để ghi lại kích thước của một số tòa nhà, sau đó đi xuống và gặp lại những người bạn đồng hành của mình, những người mà ông dường như đã kể rất ít về khám phá của mình. Ở giai đoạn này, Bingham không nhận ra mức độ hoặc tầm quan trọng của địa điểm này, cũng như không nhận ra mình có thể tận dụng khám phá nào.

F.        Tuy nhiên, ngay sau khi trở về, ông chợt nhận ra rằng ông có thể tạo nên tên tuổi cho mình từ khám phá này. Khi viết bài báo đã đưa câu chuyện ra thế giới vào tháng 4 năm 1913 trên tạp chí National Geographic, ông biết rằng mình phải đưa ra một ý tưởng lớn.

Ông tự hỏi liệu nó có thể là nơi sinh của người Inca đầu tiên – Manco Đại đế, và liệu nó có thể là nơi mà các nhà biên niên sử mô tả là “thành phố cuối cùng của người Inca” hay không. Thuật ngữ này đề cập đến Vilcabamba, nơi định cư mà người Inca đã chạy trốn khỏi quân xâm lược Tây Ban Nha vào những năm 1530. Bingham đã cố gắng để chứng minh niềm tin này trong gần 40 năm trong tuyệt vọng. Đáng buồn thay, tầm nhìn của ông về nơi này này như là nơi bắt đầu và kết thúc của nền văn minh Inca, vừa là một nơi tráng lệ, lại là một tầm nhìn không chính xác. Bây giờ chúng ta biết rằng Vilcabamba thực sự nằm cách xa 65 km trong rừng sâu.

G.        Một câu hỏi đã làm bối rối du khách, các nhà sử học và khảo cổ học kể từ thời Bingham, đó là tại sao địa điểm này dường như đã bị bỏ hoang trước Cuộc chinh phạt Tây Ban Nha. Không có tài liệu tham khảo nào về nó bởi bất kỳ nhà biên niên sử Tây Ban Nha nào – và nếu họ biết về sự hiện diện của một nơi gần Cusco như vậy, họ chắc chắn sẽ kéo đến tìm vàng.

Một quan điểm nhận được sự chấp nhận rộng rãi trong vài năm qua là Machu Picchu là một moya – một khu đất nông thôn được xây dựng bởi một hoàng đế Inca để thoát khỏi mùa đông lạnh giá của Cusco, nơi tầng lớp thượng lưu có thể tận hưởng kiến trúc hoành tráng và tầm nhìn ngoạn mục. Hơn nữa, kiến trúc đặc biệt của Machu Picchu ngụ ý rằng nó được xây dựng vào thời điểm của người vĩ đại nhất trong tất cả những người Inca, hoàng đế Pachacuti (1438-71). Theo phong tục, con cháu của Pachacuti xây dựng các điền trang tương tự khác để sử dụng cho riêng mình, và vì vậy Machu Picchu sẽ bị bỏ hoang sau khi ông qua đời, khoảng 50 năm trước Cuộc chinh phạt Tây Ban Nha.